لیکنه : شیخ محمد الدویش
ژباړه: خاکسار وقار
زلمیه وروره!
السلام علیکم ورحمت الله وبرکاته وبعد:
څو ورځې لا نه کیږي چې د رمضان پرلمانځلو مو پیل کړۍ : دا پدې معنی ده چې مونږ او تاسې ډیر څه د ویلو او پوهیدلو لپاره لرو، او همدارنګه ته هم لکه د خپلو نورو مسلمانو وروڼو په څیر له دې برکت څخه ډکې میاشتې پر رارسیدو خوښ یې.
ای ګرانه وروره! په دغې مبارکه میاشتې کې دا یوه موکه په لاس راغلې چې مې وکولای شو په خورا ښکاره او روښانه توګه له تا سره خبرو ته کښینم، او هغه ارزښتناک څیزونه چې له ماسره دي تا ته وړاندې کړم.
ښایي دغه روښانه وینا لږه ترخه تمامه شي خو پدې سره پوهیږو چې نتیجه یې څومره خوږه ده، او پدې هم ښه پوهیږو چې یو څوک خپلو غلطیو ته نه متوجه کول لدې کبله چې دوست مو ده یا پیژندنه ورسره لرو څومره ترخه پایله لري.
پرهیزګاري ده خو!
ای ورورکه! د رمضان په میاشت کې مو داسې پیښې ډیرې تر سترګو شوي چې: یو ځوان ده په خپلو شهواتو کې دومره ډوب شوی چې له بنسټیزو عباداتو بیخي بې پروا ده او د هر ډول لویو ګناهونو په کولو یې چورت هم نه خرابیږي.
بیا پدغه مبارکه میاشت کې دا ځوان وینو چې د لمونځ ، روژې او نورو مسائلو په زده کړه بوخت وي لکه:
په اودس کې یې ناخبره له پوزې څو څاڅکي وینه تللې، آیا دا پر اودس کومه اغیزه لري او که نه؟
یا له یوه ځایه د تیریدو په وخت یې څه ګرد او خاورې تر ستوني تیرې شوي ددې حکم به څه وي؟
هغه د خپلو سوالونو د ځواب پیداکولو لپاره ډیر زیار باسي، او که چيرې پرې قضا یا کفاره هم لازمه شي نو منلو او کولو ته یې پوره تیار وي.
ګرانه وروره! د دیني مسائلو په اړه پوښتنه کول او پر هغو پوهیدل خورا مهمه خبره ده او څوک دا حق نه لري چې رد یې کړي، یعنې که یوڅوک ګناه وکړي نو له هغې څخه دا حق نه اخستل کیږي چې ګویا هغه دې نور د طاعاتو یا عباداتو په هکله پوښتنه هم نه کوي.
عجیب نظم او تړاو
ځیني ځوانان چې له بدو کارو یې منع کوې او نیکو کارونو ته یې رابولې، وایي: هغه څه چې ته ورته وایې پرې پوره قناعت لري، خو دا نفسي خواهشات یې ډیر پرې زورور دي او نشي کولای ځان کابو کړي، په پیل کې یې دا عذر لږ منطقي وي، خو که په رمضان کې یې حالت ته وګورو بیخي بل ډول تر سترګو کیږي. چې کله د سحر د اذان په پیل کیدو شي نو سمدلاسه له خوراکه لاس نیسي، که له خوبه هم ناوخته راپاڅیدلۍ وي او یا یې لومړې مړی په خوله وي. همدارنګه د روژه ماتي پر وخت بیړه نه لری تر څو اذان نه وي شوی د دسترخوان پر لوري لاس اوږد کړي، د ورځې په اوږدو کې که هر څومره لوږه یا تنده پرې زور راوړي دا فکر یې په مغزو کې هم نه ګرځي چې د روژی دیوال ونړوي او دهغې پر حریم تیرۍ وکړي.
آیا دا کړنې نه ګورې څومره نیکې دي او پر دې دلالت کوي چې هغه ددې توان لري ترڅو د نفس د غوښتنو لپاره ځان سپر کړي او یا هغه په خپل کابو کې راولي؟! ګرانه وروره بې له شکه روژه راته دا درس راکوي چې د الله په فضل او غوښتنه مونږه کولای شو خپل هر څه ډیر پیاوړي وساتو او خپل نفس هم په کابو کې راولو.
آیا هغوی مو لیدلي؟ ( د نیکانو ډ له)
یو مسجد ته چې امام یې زړه راښکونکی اواز لري کله ولاړ شۍ، هلته به د نیکو ځوانانو یوه ډله بیامومې چې امام پسې یې اقتدا کړې او خپل رب ته په پوره خشوع سره لمونځ ادا کوي، که چیرې دا لمونځ او جماعت تر سحره هم اوږد شي نو هیڅ د ستړیا یا خفګان احساس به پکې پیدا نه کړې ، حال دا چې ډیری ځوانان د جماعت هیڅ پروا هم نه لري. خو د رمضان په دې اخرو لسو ورځو کې که بیا راشې نو له څو تنو پرته به نور ونه مومې، ځکه همدا څو تنه د زیات اجر ګټلو لپاره راغلي وي او غواړي چې رب ورته د ګناهونو پوره بخښنه وکړي، پداسې حال کې چې ددوی یوه بله برخه بیا پداسې کړنو لاس پورې کوي چې له تاسې پټ نه دي. څه به وشي که دا ځوان چې له کوڅو او بازار کې له ګرځیدو پرته بل څه نه لري له ځانه وپوښتي :
آیا زه هم دغو سپیڅلو مسلمانو ځوانانو په څیر کیدای شم؟
هغوی هم ځوانان دي، نفسي غوښتنې لري او زه هم خو هغوی څنګه بریالي شوي؟
آیا زه دا توان په ځان کې لرم؟
هغوی خو توانیدلي او زه ولې ...؟
که وغواړي نو بریالی به شي
محترمه وروره! ډیری ځوانان په سرغړونه او غفلت کې ګیر وي، داسې کارونه کوي چې هیڅ د مسلمان له شان سره نه ښایي، خو وروسته همدغې ډلې ته د رب په فضل لارښوونه وشي، یو غوره بدلون پکې راشي او بالاخره د نیکو او صالحو خلکو له کاروان سره یو ځای شي.
ښایي په نوموړو کې ستا ملګري هم وي او یایې ته وپیژنې،
څنګه هغه ډله بریالۍ شوه او پاتې برخه یې ناکامه؟
څنګه دوی و توانیدل چې توبه وکړي اوهغه نور نه؟
ډیرۍ ځوانان چې له توبې کولو پاتې راغلي علت یې د ایمان ضعف یا بې باوري نه ده بلکې دوی داسې انګیري چې پر ځان کې د بدلون راوړلو توان نه لري، آیا دا پورته یاد مثالونه ورته ژوندۍ نمونې نه دي او ددې دا نه توانیدل یو له ځانه جوړ شوی خیال نه ده؟
تردې وړاندې چې دا ګل مړاوی شي
ای زلمیه وروره! هغه چې ملا یې راوتې، امسا یې دریمه پښه ګرځیدلې او د پخوا وختو نښې پرې راڅرګندې شوي، آیا هغوی په همدې ډول دنیا ته راغلي ول؟
بلکې نه، هغوی هم یو وخت لکه تا غوندې پیاوړي او چالاک ځوانان ول، که زه او ته هم ژوندي پاته شو نو یوه ورځ به ددې حالت مزه هم څکو، او څومره سخته بریښي هغه ورځ چې دا ښکلاء او تازګي چې اوس یې لرو مخ پر کډه نغاړلو وي او دا مستي او نشاط بالاخره پای ومومي.
نو ګرانه ورورکه! څه کیږي چې د ځوانی دغه ارزښتناکې شیبې یو غنیمت وګڼو، وړاندې له دې چې یې له لاسه ورکړو او بیا پښیمانه شو، ټول یې د رب په طاعت او عبادت کې تیر کړو.
ځواني دې څنګه تیره کړې؟
د قدر وړ وروره! بې له شکه چې د حضرت محمد صلی الله علیه وسلم دا وینا به دې اوریدلې وي او یا به دې په یاد وي چې: « د قیامت په ورځ به انسان له ځایه قدم پورته نه کړي تر څو د څلورو پوښتنو ځواب ور نکړي:
۱- عمر چې په څه کې یې تیر کړی؟
۲- ځوانی چې څنګه یې تیره کړې؟
۳- مال چې له کومه ځایه یې لاسته راوړی؟
۴- او نوموړۍ مال یې چیرته مصرف کړی؟» [ترمذی]
ګرانه وروره! راشه نن او همدلته له ځان سره فکر وکړو چې آیا کوم قانع کوونکی ځواب ددې پوښتنې لپاره چې :« ځواني دې څه ډول تیره کړې» د هغه چا په مخ کې چې هیڅ شی هم ترې پټ نه ده، لرو؟
او یا دا اوس مو چې د کومې ځوانۍ په تیرولو پیل کړی د نوموړي ازمیښت ځواب له ځانه سره لري؟
نو بیا ولې لدې فرصت نه ګټه نه پورته کوو او د هغې سختې ورځې، سخت ازمیښت ته ځآن نه چمتو کوو؟
له اوو نه اوم شه
حضرت محمد صلی الله علیه وسلم ویلي دي چې: د قیامت په ورځ لمر د یو میل په اندازه مخلوقاتو ته نژدې کیږي، هر ډول کړاوونه او سختۍ به آخري حد ته رسیدلي وي، خو په هماغه ورځ هم بیا داسې کسان شته چې د الله جل جلاله له رحمت نه برخمن او د عرش تر سیوري لاندې ځای لري، د هغوی له ډلې یو هم ده « هغه ځوان چې د الله جل جلاله په طاعت او عبادت کې لوی شوی وي»
نو څه شی دومره ستره مانع ده چې تا د هغې ډلې له شمیرونکو منع کوي؟
څه شی ده چې نه دې پریږدي دومره لوی عزت او شرف ته ورسیږې؟
لږ په هوښ کې راشه او سمه لاره غوره کړه، له دغې مبارکې میاشت نه هغې مرتبې او مقام ته د رسیدو یوه وسیله جوړه کړه. څومره لوړ ارزښت لري هر هغه څه چې ته یې په دغه مبارکه میاشت کې خپل رب ته وړاندې کوې!.
ای زلمیه وروره! تا به لیدلي وي چې د ډیرو خلکو حالت پدې میاشت کې بدلیږي، مسجدونه به دې لیدلي وي چې له لمونځ کوونکو او د قرانکریم له تلاوت کوونکو څخه ډک وي، ډیرۍ خلک به دې لیدلي وي چې پر اعتکاف یې لاس پورې کړی وي، او ځیني نور به دې لیدلي وي چې خپل مال د الله په لار کې مصرفوي.
نو په دوی ټولو کې ستا ځای کومه ده؟
آیا کوم ځانګړۍ ځای دې په دغو ځایونو کې ځانته لټولۍ؟.
آیا له توبې کولو او د نیکو خلکو له دې کاروان سره یوځای کیدو پرته کوم بل افضل عمل په مخکې لرې؟
وړاندې له دې چې اجل راورسیږي او دې نړۍ ته د تل لپاره د خدای پامان ووایې، آیا د ځان لپاره دې په دې مبارکه میاشت کې دغه غوره بدلون هدف ګرځولۍ ، پداسې حال کې چې د خدای پر غوښتنه توان یې هم لرې؟
توبه او نامعلومه وعده
هو! ډیر ځوانان پر دې قانع دي چې پر غلطو روان دي، هیله لري چې خپل تګ لوري ته تغیر ورکړي خو د یو فرصت په تمه وي، تر دې چې یو خپلوان یې وفات شي او یا د کومې عبرتناکې پیښې ښکار شي، دی هم ټکان وخوري او د توبې لپاره تیار شي. خو معلومه نه ده چې ښایي دا مړۍ پخپله واوسي او نور خلک ترې د عبرت درس واخلي؟ دا هماغه حادثه وي چې یې ورته انتظار ایسته خو پایله داشي چې پخپله ددې حادثې ښکار شي او نوموړې حادثه یې ژوند ته د پای ټکی کیږدي.
ای ګرانه وروره! دا واوره چې انسان په دې نړې کې له یوه فرصته زیات بل نه لري نو بیا ولې د هغې لپاره ځان په خطر کې واچوي.
لدې ټولو وروسته آیا اوس مو هوډ کړۍ چې توبه وباسو او پر سمه لاره روان شو؟
بې له شکه، خو دا هوډ او عزم پر نفس ډیر سخت تمامیږي، نو باید پر لاره یې هر څه تحمل کړو، او د الله په غوښتنه او فضل ډیره نیکه ، خوږه او میوه لرونکي پایله به ولري.
